Konkurs
Er det ikkje nok pengar til rekningane? Eller har bedrifta di meir gjeld enn eigedomar og inntekter?
Då kan ei konkurs vere foreståande.
Kva er ein konkurs?
For at ei bedrift skal sjåast på som konkurs må den vere insolvent. Det betyr at bedrifta ikkje er i stand til å gjere opp for seg ved forfall, og at det heller ikkje er eigedelar i verksemda til å dekke gjelda.
Med andre ord - bedrifta får ikkje til å betale alle rekningane sine.
Kva skjer når bedrifta går konkurs?
Ved ein konkurs vert roller, eigedomar og gjeld gjort om til eit konkursbu. Retten oppnemner ein bustyrar som skal vurdere alle krav og fordele eigedomane.
Korleis du opplever det som deretter skjer i ein konkurs avhenger av kva rolle du har i eller til bedrifta.
Ta grep så tidleg som mogleg
Dekker inntektene kostnadane for bedrifta? Er svaret nei må de planlegge grep som forbetrar situasjonen.
Undersøk moglegheitene for å auke innteninga. Kan de for eksempel justere på prisar eller marknadsføring?
Snakk med rådgjevar i banken om tenester som inkasso, fakturasal eller factoring om mange kundar skuldar de pengar.
Ta ein gjennomgang av alle kostnadar. Start med dei største kostnadspostane. Kva kan de redusere og endre?
- Kan du selje eigedelar, varelager og utstyr?
- Undersøk moglegheiter for utsett frist for betaling av MVA og arbeidsgjevaravgift.
- Har du tilsette som ikkje har nok arbeidsoppgåver? Då bør du permittere i tide.
Korleis er selskapet finansiert? Ta kontakt med din bankrådgjevar for gode råd om akkurat din situasjon.
Det kan finnast moglegheiter som å omstrukturere bedrifta si gjeld eller utsetjingar.
Undersøk moglegheitene for frisk kapital, både frå eksisterande og potensielt nye eigarar.
Er du i tvil om din eigen situasjon? Be om hjelp i tide frå ein økonomisk eller juridisk rådgjevar.
Kven kan be om at det skal opnast konkurs?
Om du skuldar pengar til tilsette, leverandørar eller skattemyndigheiter, kan dei be tingretten om å opne konkurssak. Dette kallast ein konkursbegjæring.
Du kan òg melde det sjølv til tingretten. Då heiter det å begjære oppbud.
Korleis vert du påverka?
Krav frå kreditorane blir dekka i prioritert rekkefølge. Kostnadane for handsaming av buet dekkast først, deretter lønnskrav, og så skattar og avgifter. Dei fleste kundar og leverandørar hamnar i siste kategori.
I ein konkurs mistar du alle aksjane i selskapet. Alt skal gå til kreditorane for å dekke opp uteståande krav.
Du har ikkje plikt til å skyte inn middel eller på annan måte dekke kravet frå kreditorane. Men om du har opptredd aktlaust kan det føre til erstatningsansvar.
Ved ein konkurs mistar dagleg leiar og alle styremedlemmer verva sine, men dei er framleis forplikta til å hjelpe til i behandlinga av konkursbuet.
Dersom du som dagleg leiar eller styremedlem har vore aktlaus kan du bli erstatningsansvarlig for tap som er påførte kreditorar.
Kva skjer med lønna ved konkurs?
Det første du bør gjere er å melde inn alle lønnskrav så raskt som mogleg. Det gjeld både lønn og feriepengar du har til gode. Bustyrar vil informere deg om dine rettar, og vil kunne hjelpe deg med søknader.
Lønn skal dekkast før ei rekke andre krav mot bedrifta. Du får likevel ikkje meir lønn enn for totalt seks månadar. Har du ikkje hatt fast løn, vil du få inntil 6 gonger gjennomsnittleg månadsløn det siste året.
Du vil normalt vere sikra lønn gjennom lønnsgarantiordninga som blir administrert av NAV viss bedrifta ikkje klarer å dekke lønn og feriepengar.
Hva skjer med stillinga mi?
Arbeidsavtalen opphøyrer ikkje automatisk. Du kan oppleve at bedrifta legg ned umiddelbart, held fram drifta gjennom eit konkurssalg eller held fram som før, men med ny eigar.
Om konkursbuet ikkje overtar arbeidsavtalen din skal du få ein skriftleg oppseiing frå bustyrar innan tre veker etter konkursopninga.
Dersom bedrifta seljast, vil du få forkjøpsrett til å halde fram i stillinga di.
Korleis veit eg at bedrifta eg har kjøpt frå er konkurs?
Du kan sjekke Brønnøysundregistrenes heimeside eller abonnere på varsel om konkurs om du mistenker at nokon du samarbeider med kan gå mot konkurs.
Ventar du på varer eller tenester frå ei bedrift som har gått konkurs?
Ved konkurs vil konkursbuet som regel ikkje vere i stand til å betale leverandørar eller oppfylle avtalar overfor kundar.
Du kan heve avtalar du har inngått med bedrifta og kreve erstatning for eventuelle tap. Dette gjer du ved å melde krava dine til bustyrar. Bustyrar sitt namn og adresse finn du i Brønnøysundregistera.
Bustyrar vil då undersøke om kravet er rettmessig. Du kan berre melde krav som er oppstått før konkursen.
Har du inngått eit abonnement eller ein løpande avtale?
Trer konkursbuet inn i ein løpande avtale, kan bustyrar seinare seie opp avtalen med tre månadars varsel. Du kan krevje at bustyrar raskt bestemmer om avtalane skal haldast oppe eller ikkje.
Korleis får du det du har krav på?
Konkurs fører dessverre til at du ikkje får alt du skulle hatt. Først når du og alle andre har meldt inn krava, og konkursen er ferdig behandla viser det seg kor mykje du får. Anten i form av varer og tenester du ventar på, eller erstatning for påført tap.
Korleis veit eg at kunden min er konkurs?
Du kan sjekke Brønnøysundregistrenes heimeside eller abonnere på varsel om konkurs om du mistenker at nokon du kjøper varer eller tenester av går mot konkurs.
Har du løpande avtalar med ei bedrift som har gått konkurs?
Konkursbuet overtar kontraktane til bedrifta. Du er altså fortsatt bunde av dei avtalane som er inngått. De kan trenge lokale, driftsmidlar og tenester som før, men ved konkurs vil de ofte ikkje vere i stand til å betale.
I eit slikt tilfelle har du rett til kontant betaling eller at det blir stilt sikkerheit for kravet. Du kan då heve avtalar og kreve erstatning for tap.
Du kan kreve at bustyrar raskt bestemmer om avtalane skal haldast oppe eller ikkje.
Manglar du betaling?
Har du selt til ei bedrift du trur ikkje vil betale, kan du stoppe alle leveransar og varsle bedrifta om dette. Dette kallast forventa kontraktsbrot, og situasjonen trer inn før konkurs.
Ved konkurs bør du raskt melde krava dine til bustyrar, som undersøker om kravet ditt er rettmessig.
Du kan berre melde krav som er oppstått før konkursen, men det er ikkje eit krav at dei er forfalle til betaling.
Korleis får du det du har krav på?
Konkurs fører dessverre til at du ikkje får alt du skulle hatt. Først når du og alle andre har meldt inn krava, og konkursen er ferdig behandla viser det seg kor mykje du får. Anten i form av den betalinga du ventar på, eller erstatning for påført tap.
Les meir
Det kan vere mange grunnar til å legge ned bedrifta. Marknaden kan ha endra seg, eigarar ønsker å trekke seg ut, eller innhaldet i bedrifta er selt til andre.
Veit du korleis det står til med økonomien i bedrifta? Sjekk korleis du kan bruke nettbank bedrift til å sjå og planlegge likviditeten.
Kva lurer andre på?
Du kan avslutte kundeforholdet ved å klikke på knappen nedanfor. Fyll ut skjemaet og huk av for at du skal avslutte heile kundeforholdet. Den som har signaturrett får tilsendt dokument for avslutning av kundeforhold som må signerast elektronisk.
Hugs å hente ut bilag, som kontoutskrifter eller inn- og utbetalingar før du avsluttar ein konto. Desse har du ikkje tilgang til sjølv, etter at kundeforholdet er avslutta.
Viss det er ein skattetrekkskonto med pengar på konto, må du først kontakte Skatteetaten for å få frigitt pengane, før du kan avslutte kontoen, og kundeforholdet.
Har du ein depositumkonto som også skal avsluttast gjeld eigne reglar.
Den som er administrator kan avslutte konto inne i nettbank bedrift.
Slik gjer du det: Gå til Mi oversikt - Kontoar, klikk på kontoen det gjeld og finn Avslutt konto nede til høgre i bildet.
Du kan òg avslutte ein konto ved å fylle ut skjemaet på knappen nedanfor. Den som har signaturrett får tilsendt dokument for avslutning av konto som må signerast elektronisk.
Hugs å hente ut bilag, som kontoutskrifter eller inn- og utbetalingar før du avsluttar ein konto. Disse har du ikkje tilgang til etter at konto er avslutta.
Viss det er ein skattetrekkskonto med pengar på konto, må du fyrst kontakte Skatteetaten for å få frigitt pengane, før du kan avslutte kontoen.
Skal du avslutte depositumskonto gjeld eigne reglar.