Korleis rekne ut eigarbrøk?

Viss de er sambuarar, er det smart å få på plass ein sambuarkontrakt som inkluderer eigarbrøken de har bestemt dykk for. Når det er tydeleg avtalt «kven som eig kva», unngår de mykje rot og krangling viss de skulle gå frå kvarandre eller velje å selje bustaden. Det gjer ting mykje enklare – både no og i framtida.

Denne kan sjølvsagt oppdaterast seinare om til dømes ein av dykk bruker arv til å betale ned på lånet, bidrar meir til oppussing, eller dekker ein større del av lånekostnadane fordi inntekta aukar.

Når eit par flyttar saman, skjer det ofte at éin eig bustaden de skal bu i. I slike tilfelle vil ofte den som eig bustaden dekke kostnadar som bustadlån og vedlikehald, mens den andre tar seg av løpande utgifter som mat og straum.

Denne ordninga kan verke grei i starten, men over tid kan den skape økonomisk ubalanse. Bustadeigaren får oppspart verdi i bustaden, medan den andre berre bidrar til daglege utgifter og risikerer å sitte igjen utan noko viss forholdet tar slutt. 

For å unngå dette kan de planlegge for ei meir rettferdig fordeling. Eit forslag er at den som betaler forbruksutgifter får ein eigarandel i bustaden som gjenspeglar bidraga, eller at bustadeigaren kompenserer på ein annan måte slik at den som ikkje har eigarandel kan setje av meir pengar til bustadsparing. 

Det er lurt å lage ein avtale om økonomi tidleg, spesielt viss éin eig bustaden. Då kan de unngå unødige konfliktar og sørge for at begge blir behandla rettferdig viss forholdet skulle ryke.

Nokre gongar vil ein av partane i eit forhold vere heimeverande, til dømes etter de har fått barn. Då er det viktig å hugse at også arbeid i heimen har stor verdi og bør reflektereast i eigarskapet til felles verdiar, slik som bustaden. 

Den som er heime og tar vare på hus, barn og andre daglege oppgåver legg til rette for den andre si karriere og inntekt. Derfor er det rimleg at også den heimeverande får medeigarskap i familien sine verdiar, då dei vert skapt gjennom felles innsats. 

Utan klare avtalar kan forskjellig ansvar for økonomi skape skeivfordeling over tid. Den eine står for hushaldning og omsorg, medan den andre sparer og investerer. Dette kan få konsekvensar dersom forholdet skulle ta slutt, og den eine parten plutseleg står på bar bakke.

For å unngå desse utfordringane løner det seg å planlegge framover. Lag gode avtalar som sikrar ei rettferdig løysing som tar omsyn til begge partar sitt bidrag, anten det er økonomisk eller arbeid i heimen. Det gjer at begge kan føle seg trygge og anerkjent for sin innsats. 

Når de eig saman er det viktig å tenke smart rundt økonomi og sikre kvarandre viss det skulle skje noko. Vi anbefaler sterkt å ha livsforsikring når de har felles gjeld. Dette er ei forsikring som dekker den etterlatne viss du døyr. Denne forsikringa blir ofte omtalt som  gjeldsforsikring.

Det finst fleire forsikringar som vil sikre dykk økonomisk dersom noko skulle skje med ein av dykk, for eksempel uføreforsikring og kritisk sjukdom.