Bustadskjøparforsikring (også kalla kjøpsforsikring) er ei forsikring mange får tilbod om ved kjøp av bustad, og er i praksis ei rettshjelpsforsikring. Forsikringa hjelper deg å klage til bustadseljar viss du oppdagar feil eller manglar på bustaden (i samsvar med avhendingslova). Bustadkjøparforsikringa kan hjelpe deg med:

• å avklare om du har ei sak å gå vidare med
• juridisk hjelp til å føre krav mot bustadseljar
• motpartens saksomkostningar viss du taper saka i rettssystemet

Vi tilbyr ikkje bustadkjøparforsikring, men viss du sel bustaden din via EiendomsMegler 1 kan du få tilbod om å kjøpe HELP bustadkjøparforsikring.

Er bustadkjøparforsikring nødvendig?
Bustadkjøparforsikring og rettshjelpsdekninga i hus- eller innbuforsikringa kan begge dekke kostnadar knytt til juridisk hjelp ved konflikter etter bustadkjøp. Men det er viktige forskjellar mellom dei, spesielt når det gjeld forsikringssum og eigenandel. Vi anbefaler deg å samanlikne og vurdere om du treng bustadkjøparforsikring eller ikkje, viss du alt har hus-/innbuforsikring. 

Samanlikning av bustadkjøparforsikring med bygnings-/innbuforsikring
For ordens skuld; verken bustadkjøparforsikring eller rettshjelpedekninga i innbu-/husforsikringa dekker sjølve utbetringane av feil og manglar på bustaden din. Desse utbetringane vert dekka av utbyggar, bustadseljar eller bustadseljaren sitt forsikringsselskap viss du vinn fram med saka di.

Samanlikninga under er gjort av ei generell bustadkjøparforsikring mot rettshjelpsforsikringa som er inkludert i innbu- og bygningsforsikringane våre. Har du gjort eit hytte-/huskjøp kan du bruke rettshjelp i hus-/hytteforsikringa, og har du kjøpt ei leilegheit kan du bruke rettshjelp i innbuforsikringa.

Oversikta er forenkla. Sjå vilkår for detaljar.

Kva er forskjellen på bustadkjøparforsikring og bustadseljarforsikring?
Både bustadkjøparforsikring og bustadseljarforsikringa dekker juridisk hjelp ved bustadeigarskifte, i tillegg til eventuelle saksomkostningar. Bustadseljarforsikringa dekker i tillegg sjølve det økonomiske kravet frå kjøpar, viss kjøpar vinn fram i saka. Det er ingen eigenandel for bustadseljar ved bruk av bustadseljarforsikringa.
 

Har det oppstått usemje med bustadseljar?

Kva andre forsikringar bør eg ha ved kjøp av bustad?
For dei fleste er bustaden det mest verdifulle dei eig. Difor er bygningsforsikring kanskje den viktigaste forsikring. Dei fleste bustader er òg fylte med det vi kallar innbo, som møblar, klede, interiør og andre eigendelar – og dette dekkast av ein innboforsikring. Har du bustadlån og sambuar eller ektefelle, bør du også vurdere ei livsforsikring som kan sikre bustadlånet viss ein av dykk skulle døy.

Sjå alle forsikringane du bør ha når du har etablert deg i ein bustad.

Sjå også:

Kva skal til for å få prisavslag på bustadkjøpet?
Kva er fristen for å klage på bustadkjøpet?
Kva dekker bustadseljarforsikring?
Vanlege klager ved overtaking av bustad
Kva er eigarskifteforsikring?

Fristen for å klage på eit bustadkjøp er kortare enn mange trur. Hvis du har funne ein feil eller mangel er det viktig at du klagar så raskt som mogleg. Det finst to klagefristar (reklamasjonsfristar) du må kjenne til når du kjøper bustad.

Den første fristen bestemmer kor raskt du må reagere når du først har funne ein mangel. Den andre fristen bestemmer kor lenge du generelt sett har moglegheit til å klage på bustadkjøpet. Den første fristen er kanskje den viktigaste for dei fleste, men det er likevel nyttig å vite forskjellen på dei to:

• Klagefrist når du har funne ein mangel
  Viss du meiner du har funne ein mangel og vil klage må du gjere dette innan 2-3 månadar. Det er dette lova kallar å klage «innan rimeleg tid». Går det meir tid enn dette frå dagen du fann mangelen, kan du miste moglegheita til å klage.
• Den absolutte klagefristen
  Denne fristen fortel deg kor lenge du har moglegheit til å klage på bustadkjøpet, og er på 5 år frå datoen då seljaren godkjente budet ditt. Fristen betyr ikkje at du har 5 år på deg til å sende inn klage når du faktisk finn ein feil, då er det fristen på 2-3 månadar frå punktet over som gjeld.

Forskjellen på dei to fristane er enklast å vise med eit par dømer:

• Viss du finn ei mangel til dømes fire år etter at du kjøpte bustaden, har du maks 2-3 månadar på deg til å sende inn klaga. Finn du derimot ein mangel til dømes seks år etter kjøpsdatoen, har du ikkje lenger moglegheit til å klage på mangelen – uansett.
• La oss sei at du finn ein mangel etter til dømes to år, men ventar 4 månadar med å sende inn klaga di. Då mistar du moglegheita til å få prisavslag fordi du venta for lenge med å klage.

Kvifor finst det klagefristar (reklamasjonsfristar)?
Dei to klagefristane fungerer som ein slags «ordensregel» for kjøparen og selgaren. Fristane gir føreseielegheit for begge partane, og gjer klageprosessen meir effektiv – det går rett og slett raskare å ordne opp i klagesaker.

Kjøparen får eit passe romsleg pusterom når dei klagar, medan bustadselgaren og forsikringsselskapet mellom anna veit at kjøparen ikkje kan klage på kjøpet når det har gått fem år. Det kan vere krevjande å stå i prosessar som dette, men fristane gjer at alle veit kor lenge dei må forhalde seg til ein mogleg klage.

Fristane gir også deg som bustadkjøpar tid til å orientere deg viss det dukkar opp ein mangel. Når du har 2-3 månadar på å klage, kan du høyre med handverkar eller andre fagfolk viss du treng det, og du kan finne ut kor mykje det eventuelt kostar å fikse mangelen.

Samtidig gir fristane moglegheita for begge partar til å sikre bevis, og til å skaffe dokumentasjon. Også her er fristene nyttige. Etter kvart som tida går vil kjøpar, seljar og andre involverte gløyme kva som blei avtalt, og det kan bli vanskelegare å finne att dokument, bilete, SMS-ar og liknande. Når det finst ein reklamasjonsfrist blir sjansen mindre for at desse tinga forsvinn.

Sjå også:

Vanlege klagar ved overtaking av bustad
Kva skal til for å få prisavslag på bustadkjøpet?
Kva er eigenandel på bustadselgarforsikringa?
Kva er fristen for å melde skade på andre forsikringar?

Nei, innbuforsikringa du har for heimet ditt gjeld berre for bustaden din. Har du hytte eller fritidsbustad må du ha ein eigen innbuforsikring for denne for å få dekka tinga du har der. Les om kva som er dekka i innbuforsikringa.
 

Det er utlånsforskrifta som legg føringar for kor mykje du kan få i bustadlån. Forskrifta seier mellom anna at du som ein hovudregel må ha minst 10 % eigenkapital, og at du kan låne maks fem gonger inntekta di. 

Du må også tole ei renteauke på 3 prosentpoeng frå dagens nivå eller minst 7 prosent. Denne blei justert ned frå 5 prosent til 3 prosent frå 1. januar 2023. 

I tillegg til å sjå på kor mykje dukanlåne, bør du òg vurdere kor mykje dubørlåne. Det er viktig å ta omsyn til den samla økonomien i familien, både no og i framtida. Hugs – du skal leve også, ikkje berre overleve. Du bør kunne leve komfortabelt med lånet over tid. 

Moglegheitene dine og kor mykje akkurat du kan låne er noko du finn ut saman med rådgjevaren din. Er du nysgjerrig akkurat no kan du teste lånekalkulatoren vår. Den gir deg ein peikepinn på kor mykje du kan låne.

Sjå også: 
Kva er eit finansieringsbevis?
Kor mykje eigenkapital må eg ha for å kjøpe bustad?

Når du skal kjøpe bustad, kan du velje mellom ulike eigarformer. Det er nokre viktige forskjellar mellom sjølveigar og burettslag, og begge eigarformene har både fordelar og ulemper. 

Sjølveigar

Du eig bustaden sjølv, med dei rettane og plikter det inneber. Du kan til dømes pantsetje den, leige ut eller pusse opp utan å innhente løyve frå nokon. Du er òg ansvarleg for alle bustadrelaterte utgifter sjølv, som til dømes kommunale avgifter, vedlikehald og husforsikring. 

• Einebustader er typiske sjølveigarbustadar. Her eig du som regel både huset og tomta huset står på. Nokre einebustader står på festa tomt, som vil seie at du eig huset, men betalar ei årleg festeavgift til grunneigar for leige av tomta.
• Kjøper du ein sjølveigarbustad blir du medeigar i eit sameige. Du eig eigarseksjonen din, som består av bustaden din og eventuell bu og parkeringsplass. Fellesareal som trappeoppgangar, uteareal og felles vaskerom, eig du og dei andre seksjonseigarane i fellesskap. Du betalar ofte ein fast sum i månaden til fellesutgifter.
• Kjøper du ein brukt sjølveigarbustad, må du betale 2,5 % av kjøpesummen i dokumentavgift til staten. Bygger du bustad sjølv eller kjøper ein sjølveigarbustad i eit nybygg, blir det berekna dokumentavgift berre av tomtekjøpet.

Burettslag

Eit burettslag er eit selskap som er eigd av dei som bur der. Kjøper du bustad i eit burettslag eig du ein del i burettslaget, og får einerett til bruk av bustaden din. Ein del av kjøpesummen i eit burettslag vil vere eit felleslån, som blir betalt av deg og dei andre bebuarane. 

• Reglane for utleige er strengare i eit burettslag enn i eit sameige, og du må forhalde deg til burettslaget sine husordensreglar og vedtekter. Det kan innebere restriksjonar knytt til husdyrhald, påbygg og andre endringar. 
• Ein fordel med burettslag er at du slepp å betale dokumentavgift til staten på 2,5 % av kjøpesummen. Det er derfor eit godt alternativ viss du planlegg å berre bu i leilegheita eit par år, då dokumentavgifta ofte blir eit reint tap med så kort tidshorisont. 
• Hugs å sjå på totalprisen før du kjøper bustad i eit burettslag. Det gjer vi i banken, mellom anna når vi reknar ut kor mykje eigenkapital du må ha for å få lån. 
• Det kjem driftskostnadar i tillegg til dei månadlege fellesutgiftene til renter og avdrag på fellesgjelda. Dette er til dømes kommunale avgifter, vaktmeistertenester, felles energibruk og vedlikehald av fellesområde.

Sjekk alltid burettslaget sin økonomi før du byr på ei burettslagsleilighet. Viss burettslaget til dømes har avdragsfritak på lånet for ein periode vil dei månadlege kostnadane auke når den er over.

Hugs at det er styret og generalforsamlinga som bestemmer både over felles gjeld og større investeringar. Dette gjer at du som bebuar kan få høgare månadskostnad.

Sjå også
Kor mykje kan eg låne til bustad? 
Kor mykje eigenkapital må eg ha for å kjøpe bustad? 

Fellesgjeld er den totale gjelda til burettslaget, sameiget eller bustadaksjeselskapet. Når du kjøper ein bustad med fellesgjeld, følger ein «del» av fellesgjelda med bustaden. Denne gjelda er som regel tatt opp i samband med:   

• Bygging av bustaden
• Oppussing eller renovering
• Vedlikehald

Når du kjøper deg ein ny bustad, overtar du altså ansvaret for å betale din del av renter og avdrag på burettslagets fellesgjeld. Fellesgjelda blir rekna som ein del av kostnaden ved å kjøpe bustad. Derfor bør du sjå på totalprisen på bustaden når du er på bustadjakt, for å sikre at du har nok pengar til å betene både eige lån og fellesgjelda.

Fellesgjelda inngår som hovudregel i dei månadlege fellesutgiftene dine. Fellesutgiftene dekker mellom anna forsikringar, vaktmeistertenester, vedlikehald og kommunale avgifter.

Sjå også
Kva er forskjellen på sjølveigar og burettslag?