For deg under 34 år
Snart pensjonist?
Skal du gå av med pensjon eller ønskjer du å ta ut pensjon medan du framleis er i jobb?
Råd for din livsfase
Sjekk kva du får i pensjon her
Kor mykje du kjem til å få i pensjon avhengar av mange forhold gjennom livet. Val av arbeidsgivar, antal jobbskift, lønn, pensjonsalder, antal barn, år i deltid og permisjonar påverkar kor mykje du vil få i pensjon.
Ikkje kunde i banken ?
Få oversikt over all pensjonen din
Sjekk korleis jobben din sparer til pensjon
Veit du kor god pensjonsordning du har gjennom arbeidsgjevar?
Det er store forskjellar på kor mykje arbeidsgjevarar sparer i pensjon for sine tilsette. Arbeidsgjevar er pliktig til å spare minst 2 % av di årlege løn inntil 12 G (1 G = 124.028). Sparer arbeidsgjevaren din 2 %, har du ei minimumsordning. I dei beste ordningane kan arbeidsgjevar spare 7 % av løna inntil 12 G, pluss inntil 18,1 % ekstra for tilsette med løn over 7,1 G. Beløpet trekkast ikkje frå løna og utbetalast først når du pensjonerer deg.
Les meir om pensjon frå arbeidsgjevar
Jobbar du i offentleg sektor?
Er du fødd etter 1962, blir pensjonen din berekna etter kor mange år du har jobba i offentleg verksemd før 2020, og kor mange år du jobbar i det offentlege etter 2020. Pensjon som blir tent opp etter 2020 er bestemt av løna år for år ved at det byggast opp ei pensjonsbehaldning på same måte som folketrygda sin alderspensjon. Pensjonsbehaldninga utgjer 5,7 % av samla løn inntil 12 G per år og nyttar same reglar som folketrygda for å berekne kor stor pensjonen blir på uttakstidspunktet.
I tillegg til ordinær offentleg tenestepensjon kan du ha rett til offentleg AFP eller Særalderspensjon.
Sjekk om du har eigen pensjonskonto
Dei fleste arbeidsgjevarar sparar til pensjon gjennom ordninga som kallast innskotspensjon. Då har du også eigen pensjonskonto. Det gjer det enklare for deg å få oversikt over pensjonen din.
Du får automatisk eigen pensjonskonto der arbeidsgjevaren din sparer til pensjon, men du kan sjølv velje å flytte pensjonen din til ein annan leverandør.
Jobbar du i offentleg sektor eller har hybrid- eller ytelsespensjon, gjeld ikkje eigen pensjonskonto for deg.
Ønsker du å spare meir?
Du må tenke over kva slags liv du ønskjer å leve når du blir pensjonist. Dei fleste ønskjer eit aktivt liv, men mange vil oppleve at samla pensjon blir lågare enn dei hadde sett for seg. Dersom du ønskjer god økonomi og fridom som pensjonist er det mykje å hente på å spare sjølv.
Juster risiko etter behova dine
Når du sparer i IPS eller pensjonssparekonto, plasserast pengane dine i fond. Du går gjennom ein sparerettleiar der du blir stilt spørsmål om risikovilja di, spareperiode og berekraftspreferansar. Basert på spørsmåla dine, anbefaler vi deg ein spareprofil. Du vel sjølv om du ønsker å følge denne anbefalinga.
Etter at du har oppretta sparinga, står du også fritt til å endre din spareprofil. Dette kan du enkelt gjere sjølv i mobilbanken eller nettbanken.
Pensjonskapitalbevis
Pensjonskapitalbevis er eit "bevis" på pensjonspengar du har opparbeidd deg i tidlegare jobbar du har hatt. Beviset blir oppretta kvar gong du sluttar i ei bedrift som har innskotsbasert pensjonsordning og blir samla automatisk på eigen pensjonskonto.
Om eigen pensjonskonto ikkje gjeld for deg og du framleis har fleire pensjonskapitalbevis, kan du samle dei hos oss. Då får du lågare gebyr, betre oversikt og det vert meir i pensjon til deg.
Set deg inn i fordelar og ulemper med AFP
Drøymer du om å gå av tidleg med pensjon? Reise, gå i fjellet og ta igjen alt du ikkje har hatt tid til medan du har vore i jobb?
Avtalefesta pensjon (AFP) er ei pensjonsordning for deg som er tilsett i privat sektor med avtalefesta pensjon i tariffavtalen. AFP-pensjonen vert utbetalt i tillegg til alderspensjon frå folketrygda og er livsvarig. Tar du ut AFP før 67 år, vil pensjonen vere høgare før 67 år enn etter. Set deg inn i fordelar og ulemper med tidleg uttak før du bestemmer deg for kva som er riktig pensjonsalder for deg.
Nedbetaling av gjeld er òg sparing
Er det smartast å spare i bustad, bank eller fond? Det kjem an på kor gammal du er, kor stort lån du har, om du har fleire lån og planane dine for framtida. Det viktigaste målet med sparing på lang sikt er å ha råd til å leve det livet du ønskjer som pensjonist.
Betale lån eller spare? Sjå tipsa våre
Når bør eg ta ut pensjon?
Nokre er fast bestemt på å gå av med pensjon ved 62 år, nokre ønsker seg ein gradvis nedtrapping på tampen av arbeidslivet, og nokre kan slett ikkje tenkje seg å pensjonere seg før dei blir bedd om det. Hva som er best for deg må du sjølv vurdere.
Fordelar ved å ta ut pensjon tidleg
- Kombinasjonen full lønn og full pensjon gir ein økonomisk fridom.
- Løysinga kan passe for deg som ønsker å bruke meir pengar medan helsa framleis er god. Tidleg uttak gir større moglegheit for reiser og hygge som ung pensjonist og gir deg betre moglegheit til å sjølv prioritere mellom forbruk og sparing til sein alderdom.
- Tidleg uttak kan sjåast på som ei forsikring for familien ved tidleg død. Familien arvar den pensjonen som er teke ut, og som ikkje er brukt.
- Fullt uttak av alderspensjon i folketrygda utløyser ein skattereduksjon på inntil 30.000 kroner per år.
- Har du framleis gjeld med høg rente som 62-åring, kan det vere ein fordel med tidleg uttak, slik at du kan betale ned mest mogleg av gjelda.
Fordelar ved å ta ut pensjon seinare
- Du har større behov for pensjonspengane seinare. Dette er veldig viktig å hugse på viss du har låg pensjonsopptening.
- Det er større avkastning ved å la pengane stå, i staden for å ha dei sjølv. Pensjonsbehaldinga regulerast i takt med grunnbeløpet fram til uttaket startar, altså i takt med samfunnet sin gjennomsnittlege lønnsvekst. Dette er langt over den avkastninga nokon annan risikofri sparing kan tilby.
- Om du ikkje har livsarvingar er det ikkje same behov for tidleg uttak for å sikre arvingane. Då er det isolert sett ein fordel å utsette uttaket.
- Du betaler ikkje formuesskatt på pensjon som du ikkje har teke ut. Kombinasjonen av lønn og pensjon gir høgare skatt i form av auka trinnskatt (toppskatt), ettersom pensjon og lønn leggast saman når trinnskatten vert berekna.
Skatt på pensjon
Ein dag skal løna di erstattast med pensjon. Men kva skjer med skatten din når du går av med pensjon? Kor mykje må du betale i skatt på pensjonsutbetalingane dine?
I kva rekkefølge skal eg ta ut pensjonen?
Kva rekkjefølge du bør ta ut pensjonen din er avhengig av kva pensjonsprodukt du har, når du ønskjer å gå av med pensjon og kor mykje du føler at du treng som pensjonist. Råda her må difor sjåast på som generelle og rettleiande.
Har du ein avtalefesta pensjon (AFP) i privat sektor kan det lønne seg å ta ut den først ettersom dette er ein livsvarig utbetalingsavtale.
Eit av vilkåra for å starte uttak på avtalefesta pensjon (AFP) er at du må starte uttak på alderspensjonen frå folketrygda med minst 20 %. Du har moglegheit til å stoppe eller endre denne etter ein månad utan at det påverkar utbetalinga av di avtalefestet pensjon (AFP).
Etter å ha starta avtalefesta pensjon (AFP) vil vi anbefale å starte uttak på alderspensjon din frå folketrygda. Denne blir betalt ut av NAV. Dette er ofte den største delen av pensjonen og er eit resultat av kor mange år du har vore i arbeid og kor høg inntekt du har hatt.
Sluttar du i jobben eller byter arbeidsgivar blir ytelsespensjonen din gjort om til ei fripolise - desse produkta stammar difor frå same type pensjonsordning.
Etter avtalefesta pensjon (AFP) og alderspensjon frå folketrygda, kan det vere fornuftig å starte utbetaling på fripoliser og ytelsespensjon. Årsaka er at dine etterlatne ikkje arvar pengane frå ei ytelsesordning. Om du døyr før pengane er utbetalt vil verdiane på desse produkta tilfalle forsikringskollektivet, altså andre med same type avtale.
Pensjonsbevis er ein hybridpensjon frå ein tidlegare arbeidsgivar. Etterlatne vil heller ikkje arve pengane frå ei hybridordning. Om du døyr før pengane er utbetalt vil verdiane på desse produkta på same måte som ein ytelsespensjon tilfalle forsikringskollektivet. Hybridpensjon er ei ny ordning som gjer at det stort sett er avgrensa med opptjening. Dette kan tale for å vente med uttaket.
Pensjonskapitalbevis er ein opptjent innskuddspensjon frå ein tidlegare arbeidsgivar og er, saman med eigen sparing, avtalen du bør vente lengst med å ta ut.
Årsaka til dette er at dersom du døyr før pengane er utbetalt vil verdiane på avtalen gå til dine arvtakarar. I tillegg har desse avtalene som regel ikkje livsvarig utbetaling, det kan difor vere ein fordel å vente med desse.
Arv eller dødsfall
Kva som skjer med pensjonen din etter dødsfall er avhengig av kva pensjonsavtale du har.
Kva lurer andre på?
Pensjon er pengane du skal leve av når du sluttar å jobbe. Di pensjonsutbetaling kjem frå tre stader:
- Frå folketrygda (NAV)
- Frå arbeidsgjevar: Det jobben din har spart for deg
- Eiga sparing
De fleste kan forvente å få rundt halvparten av dagens lønn i samla pensjon frå folketrygda og arbeidsgjevar. Med andre ord; skal du leve som du gjer i dag, må du spare sjølv.
Bruk pensjonskalkulatoren og sjå kor mykje du får i pensjon:
Din pensjonsutbetaling vil bestå av tre delar. Ein del frå folketrygda, ein del frå noverande og tidlegare arbeidsgjevarar, og den delen du har spart sjølv.
Frå folketrygda (NAV)
Kvart år setjast det av eit beløp av løna di til pensjonssparing. For dei fleste av oss utgjer det ca. halvparten av det vi har i løn.
Frå arbeidsgjevar
Arbeidsgjevar sparer minst 2 % av løna di i pensjon, beløpet trekkast ikkje frå løna. Beløpet utbetalast først når du pensjonerer deg. Offentleg tilsette har som oftast ein tenestepensjon som saman med pensjonssparing frå folketrygda utgjer 66 % av løna.
Eiga sparing
Erfaringane våre tilseier at dei fleste ønsker 80 % eller meir av løna som pensjonist. For å få til dette må du òg spare litt sjølv.
Frå staten eller folketrygda
Kvar år setjast det av eit beløp som tilsvarar 18,1 % av løna di i ei pensjonsbehaldning. Av dette betalar du sjølv ein del i trygdeavgift, arbeidsgjevar betalar arbeidsgjevaravgift og staten betalar resten. Jo fleire år du jobbar, jo større blir pensjonen frå staten eller folketrygda. Pensjon fordelast på tal år du forventar å leve. Pensjonerer du deg tidleg blir det fleire år å fordele pensjonen på og dermed mindre utbetalt kvart år. Du finn ein oversikt over kva du får utbetalt på nav.no. Det er berre inntekt under 7,1G som staten set av pensjon til.
Frå arbeidsgjevar
I det private finst det tre typar pensjonsordningar, og det er arbeidsgjevar som bestemmer kva ordning du får. Det må minst vere ein innskotspensjon på 2% av løna. Det er dette som kallast Obligatorisk tenestepensjon eller OTP. Tilsette i stat, fylke og kommune har som hovudregel ein offentleg tenestepensjon som saman med alderspensjon utgjer 66% av løna.
Innskotspensjon: Arbeidsgjevar sparer ein fastsett prosent av løna di. Storleiken på pensjonen din vil primært avhenge av kor mykje som er innbetalt og avkastinga. Du bestemmer sjølv kor høg risiko du vil ha på sparinga. Når du sluttar får du eit pensjonskapitalbevis.
Ytelsespensjon: Arbeidsgjevar betalar for at du skal få ein garantert fast utbetaling. Når du sluttar får du ein fripolise.
Hybridpensjon: Arbeidsgjevar sparer ein fast prosent av løna di, og du får ein garantert fast utbetaling. Storleiken på pensjonen din vil primært avhenge av kor mykje som er innbetalt og avkastinga. Når du sluttar får du eit pensjonsbevis.
Kva rekkefølge du bør ta ut pensjonen din er avhengig av kva pensjonsprodukt du har, når du ønsker å gå av med pensjon og kor mykje du føler at du treng som pensjonist. Råda her må derfor sjåast på som generelle og rettleiiande. Det viktigaste er at du skaffar deg oversikt over din pensjon, vurderer kva som er viktig for deg og legge ein plan for livet ditt som pensjonist. Vi vil på eit generell plan anbefale følgjande rekkefølge.
1. Avtalefesta pensjon (AFP)
Dersom du har ein avtalefesta pensjon (AFP) i privat sektor kan det løne seg å ta ut den først ettersom dette er ei livsvarig utbetalingsavtale. Eit av vilkåra for å starte uttak på avtalefestet pensjon (AFP) er at du må starte uttak på alderspensjonen frå folketrygden med minst 20 prosent. Du har moglegheita til å stoppe eller endre denne etter ein månad utan at det påverkar utbetalingen av din avtalefestet pensjon (AFP).
2. Alderspensjon frå folketrygden/NAV
Etter å ha starta avtalefestet pensjon (AFP) vil vi anbefale å starte uttak på din alderspensjon frå folketrygden. Denne blir betalt ut av NAV. Dette er ofte den største delen av pensjonen og er eit resultat av kor mange år du har vore i arbeid og kor høg inntekt du har hatt.
3. Fripolise og Ytelsespensjon
Dersom du sluttar i jobben eller byter arbeidsgjevar blir ytelsespensjonen din gjort om til ein fripolise, desse produkta stammar derfor frå same type pensjonsordning.
Etter avtalefesta pensjon (AFP) og alderspensjon frå folketrygda, kan det vere fornuftig å starte utbetaling på fripoliser og ytelsespensjon. Årsaka er at dine etterlatne ikkje arvar pengane frå ei ytelsesordning. Dersom du døyr før pengane er utbetalt vil verdiane på desse produkta tilfalle forsikringskollektivet, altså andre med same type avtale.
4. Hybridpensjon og pensjonsbevis
Pensjonsbevis er ein hybridpensjon frå ein tidlegare arbeidsgivar. Etterlatte vil heller ikkje arve pengane frå ei hybridordning. Dersom du døyr før pengane er utbetalte vil verdiane på desse produkta på same måte som ein ytelsespensjon tilfalle forsikringskollektivet. Hybridpensjon er ei ny ordning som gjer at det stort sett er avgrensa med opptening. Dette kan tale for å vente med uttaket.
5. Innskotspensjon, pensjonskapitalbevis og eiga sparing
Pensjonskapitalbevis er ein opptent innskotspensjon frå ein tidlegare arbeidsgjevar og er, saman med eiga sparing, avtalene du bør vente lengst med å ta ut. Årsaka til dette er at dersom du døyr før pengane er utbetalt vil verdiane på avtalen gå til dine arvtakarar. I tillegg har desse avtalane som regel ikkje livsvarig utbetaling, det kan derfor vere ein fordel å vente med desse.
Dei aller fleste arbeidstakarar kan starte utbetaling av pensjonen sin frå dagen ein fyller 62 år. Folketrygd, offentleg tenestepensjon og obligatoriske tenestepensjonar (OTP) frå private verksemder tilbyr heil eller gradert uttak frå 62 år. Men hugs at ein tidleg start av pensjonsutbetalinga som regel vil gje mindre utbetalt i årleg pensjon.
Pensjon frå folketrygda, offentleg tenestepensjon og obligatorisk tenestepensjon frå private verksemder blir skatta som pensjonsinntekt. Den er tilnærma lik den du betaler som lønnsmottakar, men med lågare trygdeavgifter. Det er den samla inntekta di som avgjer kva du vil måtte betale i skatt på pensjon.
For å finne ut kor mykje skatt du skal betale på pensjonen din, må du sjå på tre ting: alminneleg inntekt, trygdeavgift og frådrag.
- Alminneleg inntekt er den totale inntekta di etter frådrag. Skatten på alminneleg inntekt er 22 % for dei fleste. Bur du i Troms eller Finnmark er skatten 18,5 %.
- Trygdeavgift er ei avgift som alle pensjonistar må betale. For pensjonsinntekt er trygdeavgifta 5,1 %.
- Minstefrådrag er eit frådrag som reduserer den skattepliktige inntekta di. For pensjonsinntekt er minstefrådraget 40 % av inntekta, men det kan ikkje vere meir enn 86.250 kroner.
Du kan lese meir om skattereglar for pensjonistar hos Skatteetaten.
Sjå også
Skatt på pensjon
Ikkje pensjonist heilt enda?
Vel alderen din nedanfor og få tips og råd om smart pensjonssparing.
Ser du etter skjema som høyrer til pensjonsløysingane våre?
Her finn du oversikt over våre pensjonsskjema,
enten det gjeld arbeidsuføre, dødsfall, uttak eller anna.
Skal du starte utbetaling av pensjonen din?
Samanlikn prisar
Du kan samanlikne prisane våre med prisar frå andre selskap på Finansportalen.no